Skip to main content

Kalë Etimologji


Në fjalorin e gjuhës shqipe 'Beh' dhe 'zbeh' kanë kuptimin e dritës hyjnore së bërë (ashtu siç ajo tregon edhe shkelqimin mbi trupa çfardo, apo frutave të pjekura, të bëra).

E gjitha kjo si vizion i dritës së trupit YLLIT me të madh "a'la" në qëndër të këtij Universi, si vizion figurativ i trupit më të madh "KABA"

Madje këtu kemi edhe burimin e fjalëve, brygiano-shqipe: ‘Ba/la = Mbret’, njëjtë si në të kundërtën: LA/ba = Drite; La(m)ba, llampa, e mandej fiset Labe labeate, etj.

Ndaj dhe në gjuhën shqipe gjejmë këtë emërtim për shumë gjallesa, objekte etj., me kuptimin e një trupi të madh sa më ska... si p.sh: KABALA = KALE, kafshë e zbutur shtëpiake njëthundrake, e fortë dhe e shkathët, me trup të madh.

Eshte fiks evoluimi i bashtingëllores 'B = V' e cila sjell në plot gjuhë të tjera devijimin e emërtimit më të pare 'Kabala' (Lat. caballus) = #Kavalos. Veti e njohur kjo në shumë gjuhë por edhe tek shqipja si p.sh: Në gjuhën shqipe kemi fjalën e saj KABA mb. bised. - Që zë shumë vend dhe nuk mund të përdoret dot me lehtësi; që nuk është shumë i rëndë, por ka vëllim të madh (për sendet). Është kaba. (kabina e makinës). Kabana; Kambana, etj.

E prej këtu kemi fjalën tjeter shqipe nga: Kaba ~ Kavalet (B=V). KAVALETË f. - Pirg i madh me kashtë, me bar etj., që bëhet në trajtë trapezi dhe mbulohet që të mos dëmtohet nga shiu; #kapule me duaj drithi. Kavaletë me kashtë (me bar). Kavaletë me pleh. Kavaletë me grurë (me misër, me thekër).

Tash po sjellim disa shembuj në gjuhë të lashta mbi emërtimin 'KALE' ku duket qartë se kemi të bëjmë me fjalë - emërtimin mbi të madhin Yll, #Ba = Dritë / Diell, (përveçse fjalës shqipe dialekti attik) ku sërish aty kemi *hìppe.wɔ:; hippebo; hippevo = kalë, njëjtë kjo si në të lashtën iliro-maqedonase: ‘híppoς = Kalë’.

(Ndaj në gjuhën shqipe: Kala = i/e lartë; Ka - La.) Ja disa shembuj nga gjuhë të lashta:

· Hitite: ḫa-a-li; ḫāli = Kali

· Mitani: ašwa; ashba = Kalë

· Avestan: aspa = Kalë. (#asba).

· Sanskrit: aśvaḥ = Kalë (këtu kemi sërish kalimin e b =v) asvah << asba.

· Carian: A' la = Kalë

· Cappodocian: e.tʰio = Kalë, e sigurisht këtu kemi të bëjmë me fjalën shqipe AT; ET = Zot, por edhe prind, ashtu si ende në gjuhen shqipe fjalë kjo e cila shpeshherë merret si turqisht At = Kale.

· Thracian: esvas = Kalë ( b=v) asba/-s = as kala i madh; Kalë.

· Old Norse: ehbaz - Kalë

· Pre Celtic koligno = Kalë

· Latin.: equus = Kalë

· Greec: Ίππος; ippoς = Kalë, emërtim ky i pranuar tashmë si një fjalë e pastër iliro - shqipe me fjalën bazë të saj HIP.

Pra ajo që vihet re në shumicën e emërtimeve mbi fjalen "Kalë" kemi të bëjmë me fjalën e lashtë ‘Ba ose Kaba’ e cila në kuptim të parë tregon dritë, (Zot /At) lartësi, (madhëri), madhësi, Kaba, Kala, At dhe; si ati la: (#Atila) atllar-'.

Nga : Aleksander Hasanas

Labels

Labels:

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Urime Ditëlindjen Babi

  Por, sot është një ditë e veçantë në familjen  tuaj! si të uroni Babin tuaj për një Ditëlindje! 1.“Me pak fjalë po me shumë dashuri! Urime për Babin më të mirë në botë, ne nuk kemi fjalë për me të falenderu për gjithçka qe ke bërë e vazhdon të bësh për ne, ishe mësuesi dhe shoqëruesi jonë gjatë gjithë këtyre viteve ,shpresoj të jesh krenarë me neve, sepse na vërtetë jemi shumë krenarë dhe me fat që kem një babë si ty ,këshillat tua janë si melodia më e ëmbel për neve ,ti je superheroi jonë i parë dhe ashtu vazhdon të mbetesh përherë, Babush fjalë ka shumë po asnjë e duhura për ta shpreh dashurinë dhe mirënjohjen qe kem për ty, thjesht faleminderit për gjithçka! Të paqim përherë, URIME DITËLINDJEN ,gezofsh e festofsh edhe shumë tjera pranë neve ,TË DUAM SHUMË” 2.“Për ditëlindje ti dëshiroj të gjitha të mirat e botës, duke filluar me shëndet, lumturi, dashuri edhe harmoni në jetën tënde. Vazhdo dhe qëndro kështu si je, me plot kuptimin e fjalës je gjithçka për mua.Të duam ne F...
Post a Comment
Read more

Liqeni i Ujmanit – historia, faktet dhe të dhënat e plota përmes dokumenteve të kohës

  Ndërtimi i liqenit të Ujmanit ka filluar në vitin 1972 në afërsi të fshatit Ujman,nga edhe e ka marrë emrin dhe ka përfunduar në vitin 1977. Hidrocentrali është bërë në vitin 1986, vit në të cilin është kompletuar edhe ndërtimi i pjesës veriore të hidrosistemit. I gjithë ky projekt është realizuar pas miratimit të Ligjit për Ratifikimin e Kontratës mbi Projektin në mes të Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës (KSAK) së atëhershme dhe Bankës Ndërkombëtare për Rindërtim e Zhvillim, Nr. 777-YU (Ndërtimi i hidrosistemit ‘Ibër” për disa qëllime). Ligji është publikuar në Fletorën Zyrtare të KSAK Nr. 12 datë 26 Prill 1972. Siç mund të lexohet në Fletoren Zyrtare, Kryetar i Kuvendit të KSAK-së, në atë kohë ka qenë Ilaz Kurteshi. Foto: Ballina e Fletorës Zyrtare të KSAK Nr. 12 datë 26 Prill 1972, ku është botuar Ligji Nr. 777-YU. Liqeni i Ujmanit është pjesë e Hidrosistemit “Ibër-Lepenc”, i cili përbën një sistem kompleks të pendave, hidrocentraleve dhe kanaleve të ujitjes. Ky hidrosis...
Post a Comment
Read more

Urime ditëlindjen Mami

  Urime ditëlindjesh për Mamin ose Nënën në gjuhën Shqipe të gatshme! Gezuar ditëlindjen mami im! 1. “E shtrenjta ime…gëzuar ditëlindjen! Të të them që je mami më e mira në botë, nuk do të bënte aspak çudi sepse cilado nënë e tillë është për fëmijën e saj. Të të them sa shumë të dua, edhe kjo është një gjë shumë normale, çdo fëmijë e do nënën e tij. Ajo që unë nuk do të rresht kurrë së bëri është të të falenderoj për çdo sekondë të jetës tënde që më je dedikuar mua dhe do të lutem që këto sekonda të zgjasin sa më shumë, sepse unë pa ty nuk do të isha kjo që jam dhe jam e sigurt që për sa më shumë kohë të të kem pranë, aq më me vlerë do jenë ditët, muajt, jeta ime. Ti je bekim për këdo që të ka pranë vetes. Në këtë botë, unë nuk kam njohur qoftë edhe një njeri të vetëm të të afrohet për së largu për të gjitha vlerat që ti ke si femër, si bashkëshorte, si nënë, si vajzë, si bashkëpunotore, por mbi të gjitha si NJERI. E di që këto fjalë duken të ekzagjeruara për ata që nuk të njohin, ...
Post a Comment
Read more